Олохтоох бэйэни салайыныы идеята уонна ону олоххо киллэрии иһин туруулаһыы бэрт өрдөөҕүттэн саҕаламмыта. Өссө Х1Х үйэ сүүрбэһис сылларыгар Саха сирин киин улуустарын үтүө төрүттээх аҕа баһылыктара омугу омук быһыытынан сыаналаабат үтүргэннээх кэмнэригэр саха омук бэйэ баһын билинэн, дьаһанан олорор кыахтааҕын дьаныардаахтык туруорсубуттара. Ол түмүгэр Боро5он улууһун кулубатын Иван Емельянович Мигалкины бар-дьоно эрэнэн, итэ5эйэн, 1824с. Саха уобалаһыттан депутатынан талан, Иркутскай куоракка ыыппыттара. Манна тиийэн Мигалкин уонна кини арыаллыыр дьоно М.М. Сперанскай илии баттаабыт «Сибиир урдустарын салайыы устаабыгар» уонна «Сахалар Степной докумуоннарын уонна абыычайдарын туһунан» хомуурунньукка олоҕуран, саханы көһө сылдьар (кочевой) омуктарга киллэттэрэн, сахалар бэйэлэрин бэйэлэрэ салайынар «Төрүт балаһыанньаларын» оҥорбуттара уонна дойдуларыгар төннөн кэлэн, олоххо-дьаьахха уларытыылары киллэрбитинэн барбыттара. Саҥа устаап балаһыанньаларыгар тирэҕирэн, 7 киин улуустар олохторун дьаһайар үрдүк тэрилтэ быһыытынан Степной Дума үлэтин 1827с. Ахсынньы 28к. Санкт-Петербург куоракка Сибиир «туора урдустарын» олохторугар-дьаһахтарыгар уларытыыны киллэрэргэ анаммыт комиссия5а үлэлииргэ сахалар «Степной Думаларын» аатыттан депутацияны ыытарга Императортан көҥүл ылбыта. Депутация састаабыгар
Император Николай 1 1837с. Күһүнүгэр саха депутаттара Санкт-Петербурга тиийэн, комиссия5а үлэлииллэрин аккаастаабыта уонна депутация киин куоракка кэлэрин боппута. Ити курдук, Саха сиригэр олохтоох бэйэни салайыныы бастакы холонуута – Степной Дума бэйэтин үлэтин 1838с. Сэтинньи 22 күнүгэр тохтоторго күһэллибитэ.
